هنر، یکی از اصلی‌ترین عوامل تحولات اجتماعی در تاریخ و به ویژه در سده‌های اخیر بوده است تاآنجا که انقلاب صنعتی و دوران جدید از پس یک انقلاب فرهنگی و هنری به نام رنسانس ظهور کرد. قاطعانه می‌توان گفت که درهمه دگرگونی های اجتماعی معاصر، ابزارهای فرهنگی و به ویژه آثار ادبی و هنری نقش موثری داشته اند. یکی از حلقه‌های مفقوده در حوزه مطالعات و تفکر درباره انقلاب اسلامی «هنر» است. این مسئله بسیار اهمیت دارد؛ زیرا انقلاب ما یک تحول فرهنگی و اجتماعی بود و لاجرم برای شتاب گرفتن در تحقق آرمان‌های آن، باید به اعتلای فرهنگی، ادبی و هنری توجه کرد. همچنین، انقلاب اسلامی همچون هر پدیده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دیگری، برای بازتولید و انتقال آرمان‌های خود به نسل‌های آینده، چاره‌ای جز تجلی و تثبیت در آثار هنری ندارد. همچنانکه رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: «هر‌اندیشه‌ای، هر انقلابی که در قالب هنر نگنجد، ماندنی نخواهد بود.»

با این حال در انقلاب اسلامی ایران، بیش از آنکه هنر و هنرمندان بر انقلاب تأثیر بگذارند، این انقلاب بود که مسیر کاروان هنر را تغییر داد . با انقلاب اسلامی، هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی که خود را در برابر یک تحول عظیم اجتماعی می دیدند، تحت تأثیر قرار گرفتند و آثارشان دچار نوعی رجعت به مردم و ارزش های بومی سرزمین مان شد. جامعه ی پس از انقلاب اسلامی ، سعی می کرد ارزشهای دینی و فرهنگی را بر هم منطبق کند . در این مسیر ، فرهنگ عمومی مردم تغییرات اساسی کرد و موجب شد هنرهایی چون سینما و تئاتر و حتی هنرهای سنتی ، به فرهنگ و ارزشهای دینی نزدیک تر شوند. یکی از دستاوردهای این نزدیک شدن ، متعهد شدن هنرمندان به ترویج ارزش های اخلاقی و اسلامی از طریق رسانه قدرتمند هنر بود .هنرمند ایرانی پس از احساس تعهدی که به جهان هستی یافت ، مسئولیت خود در برابر انسانیت و جامعه بشری را نیز دریافت و تصویرگر هنری شد که عدالت ، مهرورزی ، ایثار ، اخلاق و مضامین انسانی را در جامعه به نمایش می گذارد  .

با پیروزی انقلاب اسلامی، رشد و پیشرفت هنر و ادبیات ایرانی قابل بررسی است؛ شتاب گرفتن حرکت رو به جلو در بسیاری از رشته‌های این هنر‌ها به واسطه پیوند با مردم و تعهد و مسئولیت ورجوع به فرهنگ غنی و گرانمایه اسلامی و ایرانی قابل تامل است. عمق این تأثیرگذاری را سال‌های اول پیروزی انقلاب در سینما می توانیم ببینیم. درحالی که سینمای ایران در سال‌های ۵۶ و ۵۷ هم از نظر اقتصادی به ورشکستگی رسیده بود و هم اینکه غرق در ولنگاری و فساد بود.

در حوزه ادبیات در دهه اول انقلاب اسلامی شاعران به احیای قالب‌های سنتی ادب پارسی روی آوردند. قالب‌هایی، چون غزل، قصیده، مثنوی، رباعی، دوبیتی و… نمونه‌های غزل ‌تراز انقلاب را در آثار شاعرانی، چون سیدحسن حسینی، قیصر امین‌پور، و نصرالله مردانی می‌توان دید.

اما از رشته‌هایی که در جریان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی هویت تازه‌ای یافت، عکاسی بود. بدون شک جذاب‌ترین و تکان دهنده‌ترین عکس‌ها، در جریان آن دوران به ثبت رسیدند. هم عکس‌های خبری و هم عکس‌های هنری گرفته شده از عرصه‌های نبرد، ماناترین و پرکاربردترین آثار در حوزه عکاسی بوده‌اند.  به طور مثال عکس مرحوم محمدحسین پرتوی از بیعت همافران ارتش با امام خمینی (ره) در روزنامه کیهان تاریخ ۱۹ دی سال ۵۷ ، نمونه یک اثر عکس جریان ساز در مسیر انقلاب بود. انتشار این عکس مسیر انقلاب را هموارتر و بسیاری از توطئه‌های دشمنان کشورمان را در ضربه زدن به قیام اسلامی ملت ایران خنثی کرد. از دیگر عکس‌های به یادگار مانده این عکاس متعهد و انقلابی از دوران انقلاب اسلامی می‌توان به بسته شدن فرودگاه به منظور جلوگیری از ورود امام خمینی (ره) از پاریس در دوره بختیار و اعدام سران رژیم طاغوت در دبیرستان علوی اشاره کرد.

اکنون ایران اسلامی به جایگاه مهمی برای هنرهای تجسمی در کشورهای مختلف تبدیل شده و داعیه دار جریان هایی در حوزه های گوناگون از جمله تصویرسازی، کاریکاتور، گرافیک، پوستر، عکاسی و … است.  به نظر می رسد هنرهای تجسمی برای پویایی و تأثیرگذاری بیشتر بر جامعه امروز ایران، باید دوباره به مردمی را مد نظر قرار دهد.