دیپلماسی های اجتماعی، یادگیری دانش ودیپلماسی های پیچیده ای را که در آینده مورد نیاز بشر است را امکان پذیر می نماید و انسان را قادر می سازد که دانش ونگرش وارزشهای خود را به عمل آورد تا بلکه در شرایط مختلف با سایرین به نحو مطلوب وشایسته ای، ارتباط برقرار کند تا هم خود وهم دیگران، راحت تر زندگی نمایند .

انسان موجودی اجتماعی است وبرای تأمین نیازهای خود از لحظه ی تولد تا مرگ در اجتماع زندگی می کند. او بطور دایم در تعامل با انسانهای دیگر است و بدون وجود آنان نمی تواند بطور صحیحی به زندگی خود ادامه دهد. بنابراین،« موضوع اجتماعی شدن» و«اجتماعی کردن» انسانها از همان آغاز خلقت بشر مطرح شده ودر تمام دوران حیات زندگی گروهی بشرنیز تداوم یافته است. بر این اساس، کسب دیپلماسیهای اجتماعی به عنوان یکی از دیپلماسیهای مهم زندگی ، امری ضروری تلقی می گردد .

تعاریف :
*دیپلماسیهای اجتماعی، مجموعهای از رفتارهای هدفمند، به هم مرتبط ومتناسب با وضعیتی هستندکه آموختنی بوده وتحت کنترل فرد ودارای واحد رفتاری مجزا می باشند.
*دیپلماسیهای اجتماعی، دانستن چگونه رفتار کردن در وضعیتهای گوناگون است.

• دیپلماسیهای اجتماعی به رفتارهایی گفته می شود که شالوده ی ارتباطات موفق رودر رو را تشکیل می دهد .
• دیپلماسیهای اجتماعی، رفتارهای معین وآموخته شده ای هستندکه افراد در روابط میان فردی خود برای کسب تقویتهای محیطی یا حفظ آنها انجام می دهند.

• دیپلماسیهای زندگی (اجتماعی) از رویکرد یونسکو:
سازمان علمی وفرهنگی یونسکو، دیپلماسیهای اساسی زندگی را تحت عنوان دیپلماسیهای هزاره سوم یا چهار ستون کلاس جهانی به چهار دسته ی ذیل، تقسبم بندی کرده است.
۱- دیپلماسیهای آموزشی برای بقا : این دسته از دیپلماسیها شامل دیپلماسیهای خواندن ونوشتن ، دیپلماسیهای فناوری، ارتباطی، انتخاب آزادانه، تفکر انتقادی، حل مسأله، تصمیم گیری وتوانمندی می باشند.
۲- درک جایگاه خود در جهان : در این دسته، دیپلماسیهایی مانند تبادل نظر، کارآفرینی، آگاهی ودرک فرهنگها ، خلاقیت، بصیرت وانطباق پذیری مورد تأمل قرار می گیرد .
۳- درک جایگاه جامعه : توانمندی کارگروهی، جامعه پذیری، خدمات جامعه، آموزش جامعه، آگاهی وآموزش جهانی در این دسته از دیپلماسیها، جای می گیرند.
۴- درک مسؤولیت پذیری خود: دیپلماسی تعهد به رشد فردی از طریق یادگیری مادام العمر ، توسعه ی نظام ارزشهای فردی ، تعهد به سلامت فردی وجمعی در این طیف از دیپلماسیها قرار گرفته است.
انواع دیپلماسیهای اجتماعی-اخلاقی از نظر کارکردی:
دیپلماسیهای اجتماعی –اخلاقی، از نظر کارکرد در سه طبقه قرار می گیرند:
الف) دیپلماسیهای اجتماعی-اخلاقی که رشد ارتباط اجتماعی را تسهیل می کنند: اکثریت مردم برقراری ارتباط با دیگران را یک هدف مطلوب وتجربه ای پاداش دهنده ویا به عبارتی یک رویداد تقویت کننده می دانند. این گونه تعاملات، عبارتند از : وعدهی دیدار ، داشتن هم صحبت ودوست صمیمی یا ملاقات افراد در میهمانی ها وسایر اجتماعات غیر رسمی.
ب) دیپلماسیهای اجتماعی –اخلاقی که در بافت بین فردی برای نیل به تقویتهای غیر اجتماعی به کار می روند. مثلاً دیپلماسیهای مصاحبه ی شغلی در یک بافت اجتماعی وجود دارند ولی تقویت کننده ای که اکثر متقاضی ها در پی آن هستند، استخدام است ونه ایجاد یک رابطه.
پ) دیپلماسیهای اجتماعی- اخلاقی که مانع از دست دادن تقویتهای جاری می شوندکه شامل توانایی های متعدد برای مقابله با رفتارهای نامعقول دیگران می باشد مانند جرأت «نه گفتن».
شاخص های مؤثر در انتخاب دیپلماسیهای اجتماعی-اخلاقی:
• نیازهای فردی وتفاوتهای فردی.
• نیازهای جامعه ومحل زندگی فرد.
• شرایط وموقعیتهای اجتماعی که فرد در آن زندگی می کند ورشد ونمو می یابد.
• سن وجنسیت افراد وسطح رشد جسمی وعقلی فرد.
• شرایط جامعه ی ملّی وجهانی حال وآینده فرد.
مؤلفه های دیپلماسی اجتماعی:

1. دیپلماسیهای اجتماعی، هدفمند هستند: ما از این رفتارها برای کسب نتایج مطلوب استفاده می کنیم وبنابراین برخلاف سایر رفتارها که اتفاقی یاغیر تعمدی هستند، دیپلماسیهای اجتماعی از هدف برخوردارند.
2. یکی از مؤلفه های دیپلماسی اجتماعی، «ماهرانه و به هم مرتبط بودن» این توانایی هاست. یعنی آنها رفتارهای متفاوتی هستند که به منظور دستیابی به هدفی ویژه مورد استفاده قرار می گیرند وما بطور همزمان ازآنها استفاده می کنیم.
3. متناسب بودن دیپلماسیهای اجتماعی باوضعیت: فردی از لحاظ اجتماعی، ماهر است که بتواند رفتارهایش را متناسب با انتظارات دیگران تغییر دهد.
4. دیپلماسیهای اجتماعی، واحدهای رفتاری مجزا هستند: فردی که از لحاظ اجتماعی دیپلماسی دارد قادر است رفتارهای مختلف مناسبی داشته باشد.
5. دیپلماسیهای اجتماعی، آموختنی هستند: در حال حاضر تمامی پژوهشگران چنین اتفاق نظر دارند که بیشتررفتارهای اجتماعی، آموختنی هستند.
6. افرا د براین دیپلماسیها، کنترل شناختی دارند. کسی که از لحاظ اجتماعی، کمبود دیپلماسی دارد از فرآیندهای فکری لازم بر استفاده از این عناصر در تعاملات خود بی بهره می باشد.
   عناصر اصلی در ارزیابی نشانه های دیپلماسیهای اجتماعی:
7. دیپلماسیهای اجتماعی بطور معمول آموخته می شوند.
8. مجموعه ای از رفتارهای کلامی وغیر کلامی گوناگون و ویژه اند.
9. مستلزم داوطلب شدن وارائه ی پاسخهای مناسب ومؤثرند.
10. تقویتهای اجتماعی دیگران را به حداکثر می رسانند.
11. ماهیتی تعاملی دارند وبه زمانبندی مناسب وتأثیر متقابل برخی از رفتارها، احتیاج دارند.
12. تحت تأثیر عوامل محیطی همچون سن، جنس و پایگاه طرف مقابل قرار می گیرند.
    انواع دیپلماسیهای اجتماعی:
    دیپلماسیهای اساسی اجتماعی- اخلاقی، توانمندی های متعددی را در بر می گیردکه به شرح ذیل، به برخی از مهم ترین آنها می پردازیم:
    الف) دیپلماسی گوش دادن: گوش دادن شامل شنیدن، فهمیدن و به خاطر سپردن است وعناصری مانند تمرکز حواس ودقت در خوب گوش دادن، باعث یادگیری بهتر ویادآوری مطالب می شود.
    ü برای کسب دیپلماسی در «گوش دادن فعال» نکات ذیل باید رعایت شوند:

• به گوینده (حفظ ارتباط چشمی مناسب) نگاه کنید.
• از قطع کردن سخن دیگران بپرهیزید.
• با دقت وتوجه ی عمیق به سخنان گوینده گوش دهید.
• از فکر کردن به موارد دیگر به هنگام گوش دادن خودداری کنید.
• سر را به علامت تأیید گفته های گوینده، تکان دهید.
• از تقویتهای کلامی (آها، هوم، متوجه ام، بله و…) استفاده نمایید.
• برخورد غیر داورانه داشته باشید.
• پرسشها یی مناسب برای درک بهتر موضوع، طرح کنید.
• از انجام حرکاتی بپرهیزیدکه رشته ی تفکر وکلام را از دست گوینده خارج می کند.
  ب) دیپلماسیهای سخن گفتن: افرادی که تمایل دارند پیشرفت کنند، باید صحبت کردن را تمرین کنند. سخن کامل، سخن بجا وخوب سخن گفتن وگزیده گویی از امتیازهای چنین افرادی به شمار می آید.
  ü اصول سخن گفتن:

1. اصل آمادگی: برای موفقیت در سخن گفتن باید به خوبی آماده شوید.
2. اصل دسته بندی: تنها دو یا سه محور (ایده) را برای سخنرانی انتخاب کنید.
3. اصل حالات وحرکات: برای ایراد بیاناتی مؤثر وقابل درک وفهم تلاش کنید تا حالات چهره وبدن شما به مؤثر ساختن بیانات شما کمک کنند .
4. اصل کلمات کلیدی: برای یاد آوری نکات مورد نظر خود، از واژگان وعبارات کلیدی استفاده کنید.
5. اصل حسن ختام: برای یک پایان مفید وپویا تلاش کنید.
6. اصل آهنگ کلام: نباید تُن صدای شما بلند ویا پایین باشد وسرعت ایراد مطالب نباید خیلی زیاد ویا خیلی با مکث وتوقف باشد.
7. اصل اعتقاد به پیام: برای مؤثر بودن سخنان خود باید به پیامتان واهمیت آن برای شنوندگان ، اعتقاد داشته باشید.
8. کسب تجربه وبکارگیری ابزار: توانایی در سخن گفتن، تنها با یک تجربه حاصل می شود و با هر سخنرانی ، شما پخته تر می شوید.
   پ) دیپلماسی پرسش کردن: خوب پرسیدن ، یکی از اقدامهای اساسی برای خوب یاد گرفتن است وبعضی ها هم گفته اند که خوب پرسیدن، نصف آموختن است.
   اصول مورد توجه برای دستیابی به دیپلماسی پرسش:
   برای رسیدن به دیپلماسی پرسش، باید نکات ذیل را مورد توجه قرار داد:
9. پرسش ها نباید مبتنی برسنجش حافظه ومعلومات ذهنی باشد.
10. پاسخ پرسشها نباید به صورت بلی یا خیر باشد.
11. باید برای فراگیر به منظور پاسخ دادن، وقت کافی در نظر گرفت.
12. پرسشها باید به صورتی مطرح شوند تا فراگیران برای پاسخگویی به آنها به تفکر بپردازند.
13. افراد باید از طریق سؤالهای پیگیر وهدفدار به سوی نتیجه ی مورد نظر، سوق داده شوند.
    ت) دیپلماسی برقراری ارتباط: ارتباط به معنای ابراز عقیده ی خود به دیگران است به گونه ای که بتوانند به سادگی و روشنی آن را دریابند.
    ü توصیه هایی در باب یک ارتباط اثربخش:

• توجه کنید پیامها ساده، کوتاه وجذاب باشند تا انگیزه ی شنیدن یا دیدن را ایجاد نمایید.
• سعی کنید واژه ها، روشن وقابل فهم انتخاب گردند ودر جلسه هایی کوتاه، بیان شوند.
• دقت نمایید در پوشش، آرایش و بکارگیری پیامها ومثالها ، به فرهنگ وارزشهای مخاطبان ؛ بی حرمتی نشود.
  ث) دیپلماسی ارتباط اجتماعی: ارتباط اجتماعی، عبارت است از فن انتقال اطلاعات اجتماعی وافکار ورفتارهای انسانی عمومی از یک شخص یا جمعی به شخص یا جمعی دیگر.
  انواع ارتباط اجتماعی:

1. ارتباط شناختی: عبارت است از نفوذ در دنیای افراد وشناخت جنبه های وجودی آنان
2. ازتباط کلامی: شناخت توانمندی های کلامی وذهنی وبرتری های خاص یا هرنوع شایستگی های دیگر افراد وبحث وگفت وگو با آنان.
3. ارتباط عاطفی: توجه به احساسات وعواطف طرف ارتباط وپذیرش شخص همان گونه که هست.
4. ارتباط تشویقی: تشویق باید از روی شناخت عمیق استعدادهای فرد صورت گیرد. این ارتباط با درک، همگام و همسطح شدن حاصل می شود.
5. ارتباط مشاوره ای: با استفاده از مشاوره، با احساس همدلی توسط مشاور وعرضه ی راههای درست وعواقب آنها، تصمیم گری به عهده ی مراجع گذاشته می شود وبدین وسیله کمک قابل توجهی به او شده وروند ارتباط، بهبود می یابد.
6. ارتباط الگویی: همه ی انسانها به الگو نیازمند می باشند تا بتوانند در ارتباطهای اداری، اجتماعی وحتی خانوادگی موفق تر باشند.
   نتایج ارتباط اجتماعی:

• تا اطلاعات، افکار ونظریات به درستی در جامعه، انتقال وتوزیع می شود.
  *از استعدادهای میان فردی ودرون فردی نشأت می گیرد.
  *دیپلماسیی است لازم که همه باید بیاموزند وبه کار برند.
  *نظارت اجتماعی را اضافه می کند وموجب رونق اقتصاد اجتماعی می شود.
  ج) دیپلماسیهای دوستی ودوستیابی: دوستی یا محبت ، دیپلماسیی است برخاسته از عواطف واحساسات که دارنده ی آن، دیگری را به خاطر وجود ارزشهای باطنی ومعنوی دوست دارد.
  آثار محبت ودوستی:
• محبت، موجب الفت وپیوند قلبی بین افراد جامعه می شود.
• بسیاری از مسائل روان شناختی که نتیجه ی اضطراب و تنهایی است از میان می رود
• دوستی ومحبت، موجب افزایش ایمان می شود .
• محبت، موجب تقویت دین ودینداران می گردد.
  چ)دیپلماسی همکاری وتعاون: یکی دیگر از انواع دیپلماسیهای اجتماعی ، «همکاری وتعاون» است که به معنای با هم کار کردن ، به یکدیگر کمک کردن وشرکت در کاری می باشد. در باب اهمیت وضرورت همکاری نیز می توان گفت که:
• انسانها برای بهبود شرایط زندگی ورویارویی با تهدیدهای گوناگون، ناگزیر به از همکاری وتشریک مساعی می باشند.
• همکاری در سطح بین المللی خود موجب تحقق امر توسعه یا ارائه ی کمکهای انسان دوستانه در سطح بین المللی می شود.
  ح) دیپلماسی شهروندی:به عضو یک اجتماع سیاسی که دارای حقوق و وظایفی در ارتباط با این عضویت است، «شهروند» اطلاق می شود. مطابق با این دیپلماسی، تمامی اعضای جامعه دارای نقشها و وظایفی هستند ونسبت به سرنوشت جامعه ی خود نیز مسؤول می باشند. همه ی مردم دارای حقوق اجتماعی ، سیاسی واقتصادی و… هستند ورعایت این حقوق نیز موجب تحکیم روابط انسانی مطلوب ورشد تعالی انسان و جامعه می شود.
  خ)دیپلماسیهای همسایه داری: همسایه داری، مصداق واقعی وعینی همزیستی است که یکی از دیپلماسیهای مورد توجه ی سازمان علمی وفرهنگی یونسکو می باشد . در اسلام نیز که برنامه هایی جامع برای سعادت بشر در دنیا وآخرت، تنظیم نموده در مورد همسایه داری؛ توصیه های سودمندی شده است.
  د) دیپلماسی میهمانداری: میهمانداری یعنی با هم زیستن ، با هم بودن وهمنشینی مثبت . یکی از صفات پسندیده ی انسانی واجتماعی که سرچشمه ی بسیاری از فضایل دیگر است، صفت میهمانداری وسخاوت است.
  ذ)دیپلماسی احترام به دیگران: انسان موجودی قابل احترام است، زیرا کرامت وشرافتی ستودنی دارد.احترام به انسان، از دو بُعد اساسی ، ابعاد شخصیتی وحیثیتی مورد احترام او و دیگری تبیین روشهای تکریم او مورد توجه وبررسی است.
  نتیجه گیری:
• بطور کلی دیپلماسیهای اجتماعی، به رفتارهای آموخته شده ومقبول جامعه اطلاق می شوند. *دیپلماسیهای اجتماعی، رفتارهایی هستند که شخص می تواند بااستفاده از آنها، با دیگران به نحوی ارتباط متقابل برقرار کند که به بروز پاسخهای مثبت وپرهیز از پاسخهای منفی بینجامد.
• با توجه به اینکه انسان، موجودی شایسته ی احترام است وپس باید بتواند در سرنوشت اجتماعی خود دخالت کند وجایگاه خود را در جامعه نیز به درستی درک نماید و همچنین بتواند مسؤولیت خویش را در جهت رشد فردی وتوسعه ی اجتماعی ، اعم از ملّی وجهانی؛ با سلامت وموفقیت به انجام برساند پس لازم است که این دیپلماسیها رابیاموزد وآنها را با دقت هرچه تمام تر به کار بندد.